ABC analizi, stok yönetimi ve malzeme yönetimi alanında sıklıkla kullanılan bir stratejik analiz yöntemidir. Bu analiz yöntemi, stok portföyünün yönetiminde kaynakların daha etkin bir şekilde kullanılmasına ve kritik olan alanlara odaklanılmasına yardımcı olur.
ABC analizi, stokların önem derecelerine göre sınıflandırılmasını içerir. Bu sınıflandırma genellikle stokların toplam değerine veya kullanım sıklığına dayanır. ABC analizi genellikle üç kategoriye dayanır:
A Kategorisi: A kategorisindeki ürünler, toplam stok değerinin büyük bir kısmını oluşturan ve genellikle düşük hacimli ancak yüksek değerli ürünlerdir. Bu ürünler, işletme için en kritik olanlar olarak kabul edilir ve dikkatlice yönetilmelidir.
B Kategorisi: B kategorisindeki ürünler, toplam stok değerinin orta bir kısmını oluşturan ve orta derecede öneme sahip olan ürünlerdir. Bunlar, A kategorisindeki ürünlere göre daha az kritiktir, ancak yine de dikkat gerektirir.
C Kategorisi: C kategorisindeki ürünler, toplam stok değerinin küçük bir kısmını oluşturan ve genellikle yüksek hacimli ancak düşük değerli ürünlerdir. Bu ürünler, genellikle düşük önceliklidir ve stok yönetimi açısından daha az dikkat gerektirir.
ABC analizi, genellikle Pareto Prensibi'ne dayanır, yani işletmenin toplam satışlarının büyük bir kısmının küçük bir ürün yelpazesinden geldiğini belirtir. Bu analiz, işletmelerin stok yönetiminde kaynaklarını en önemli alanlara yoğunlaştırmasına ve stratejik kararlar almasına yardımcı olabilir. A kategorisindeki ürünlerin stok miktarları daha sıkı kontrol edilirken, C kategorisindeki ürünlerin daha gevşek bir şekilde yönetilmesi genellikle kabul edilir. Bu şekilde, işletmeler stok maliyetlerini azaltabilir, stok dengesizliklerini önleyebilir ve müşteri memnuniyetini artırabilir.